NIJKERK — Op uitnodiging van de Nijkerkse Klokkenspel-Vereniging hield de Koninklijke Nederlandse Klokkenspel-Vereniging (KNKV) op 25 april 2022 haar Algemene Ledenvergadering in Nijkerk. Daarmee werd een oude traditie in ere hersteld, die mede als gevolg van de coronapandemie een aantal jaren onderbroken was. Het was gebruikelijk om regelmatig een activiteit, ALV of beiaardconcours, te organiseren op een speciale locatie, zoals Doesburg, Breda, Zwolle, Kampen of Amersfoort. Het bezoek aan Nijkerk was meer dan de moeite waard. In de eerste plaats omdat de Nijkerkse Klokkenspel-Vereniging, opgericht in 1928, een van de oudste en grootste verenigingen van Nederland is.
Je kunt het bijna niet missen als je Nijkerk binnen rijdt, de opvallende witte toren van de Grote Kerk, die stamt uit 1776. Al eeuwen beeldbepalend voor Nijkerk. In deze monumentale toren staat een al even monumentale beiaard die in 1777 gegoten is door Andreas Jozef van den Gheyn uit het Belgische Leuven. Van den Gheyn kreeg de opdracht om naast drie grote klokken, die al in de toren hingen, 32 klokken bij te gieten voor een volwaardige beiaard. Uiteindelijk werden er 34 klokken bij gegoten omdat Van den Gheyn er twee kleine klokjes gratis bij gaf. Van den Gheyn was onovertroffen in het gieten van kleine klokjes. Zo kreeg Nijkerk in 1777 een wonderschone beiaard van 37 klokken, die meteen in de categorie "fraayste klokkenspellen van de Republiek" kwam.
Sinds 2004 telt Nijkerkse carillon 51 klokken. Na de Tweede wereldoorlog is de beiaard uitgebreid naar vier octaven, 47 klokken. In de loop der jaren zijn daar nog een aantal klokken gekomen waar onder de grote “bevrijdingsklok” in 1995.
Na het warme onthaal met carillonconcert op deze historische beiaard in Nijkerk werd vervolgens een bezoek gebracht aan muziekhandel Verhoog. Dat was niet zonder reden. In de etalage van Verhoog staat sinds enige maanden een uniek muziekinstrument, het enige in zijn soort ter wereld: het oefenklavier van Johan van Rootselaar. Dit oefenklavier is vorig jaar letterlijk uit “de mottenballen” gehaald en gerestaureerd. Bewegende delen zijn weer in het vet gezet, het “onderbroek” elastiek is vervangen door eigentijdse materialen, onderdelen die aangetast waren door houtworm zijn vernieuwd. Al met al heeft het unieke historische instrument de tand des tijds uitstekend doorstaan. Dat bleek wel toen, na de uitleg van de restaurateur dit bijzondere klavier zelfs bespeeld mocht worden en dat deden de aanwezige beiaardiers maar al te graag.
Johan van Rootselaar in 1978
Beiaardiers moeten oefenen, maar dat kan niet op de beiaard in de toren, omdat dat tot overlast voor omwonenden kan leiden. Om dat probleem op te lossen verzon Johan van Rootselaar een list. Van Rootselaar was al organist van de Kruiskerk in Nijkerk toen hij de opleiding voor beiaardier volgde. Hij bouwde zijn eigen unieke oefenklavier, dat door middel van een mechaniek aan de achterkant, eenvoudig voor een pianoklavier geplaatst kon worden. Niet alleen de beiaardiers in de etalage van Verhoog keken er vol verbazing naar deze bijzondere oplossing. Dit hadden ze nog nooit gezien. De afgelopen maanden hebben verschillende mensen, die nog les hebben gehad op dit bijzondere instrument, zich gemeld bij muziekhandel Verhoog.
Oefenklavier Johan van Rootselaar
Het plan is om het oefenklavier met piano op de eerste verdieping van de toren van de Grote Kerk te plaatsen. Op deze manier wordt weer een stukje toegevoegd aan de rijke historie van de beiaardcultuur in Nijkerk.
Zo werd ondanks de regen, de stevige wind en de kou op de luisterplek maandag 15 april toch een mooie warme beiaard dag in Nijkerk voor de liefhebbers van monumenten en historische instrumenten.
